بازی آنلاین «تراوین» فیلتر شد! این عنوان خبری است که هفته گذشته خبرگزاری فارس بدون مقدمه و زمزمه قبلی منتشر کرد. همچنین در متن این گزارش بیانیه‌ای از طرف «جمعی از بازیسازان کشور» درج شده بود که آنها در آن «ضمن تقدیر و تشکر از این تصمیم شجاعانه» به دلایلی اشاره کرده بودند که به نظر می‌رسد دلیل فیلتر شدن این بازی آنلاین باشند. در متن آمده : «میلیاردها تومان پولی که (کاربران) تنها تعداد اندک و انگشت شماری از بازی‌های آنلاین خارجی طی پنج سال گذشته از ایران خارج کرده‌اند چندین برابر بودجه‌ای است که به بازی سازی‌های ایران طی ده سال گذشته تخصیص یافته است.» همچنین «تغییر سبک زندگی کاربران جوان ایرانی به سبک زندگی منحط و غیر اسلامی توسط این بازی ها، که با توجه به فرمان رهبر عزیز انقلاب خطری بزرگ برای آینده انقلاب اسلامی محسوب می شود» هم در زمره دیگر خطرات فعالیت اینگونه بازی ها دانسته شده است.
این بازی آلمانی که در سال 1383 برای اولین بار روی اینترنت قرار گرفت طرفداران زیادی دارد. روند بازی به این شکل است که بازیکنان کار خود را به عنوان رئیس یک دهکده کوچک شروع می‌کنند و با جنگ، فراهم کردن زیرساخت‌ها یا همکاری با قلمروهای دیگر، قلمرو خود را گسترش می‌دهند.
مبرهن است که سوق دادن کاربران به سمت و سوی استفاده از بازی‌ها و تفریحاتی که سبک زندگی مورد نظر رهبر معظم انقلاب را ترویج می‌کنند، از مهم‌ترین وظایف مسوولان فرهنگی کشور است اما آیا فیلتر کردن یک بازی اینترنتی که تا پیش از این جزو صد سایت پربازدید کاربران ایرانی بود و حتی مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همین کشور را (از دولت کنونی) داشته، به این هدف نزدیک‌مان می‌کند؟ به‌نظرم متاسفانه جواب این سوال منفی است و به عنوان خبرنگار حوزه آی‌سی‌تی دلایلی کوتاه برای توضیح این دیدگاه دارم.
•••
موضوع اصلی اینجاست که نباید همه‌چیز را با هم درگیر کنیم! اینکه کاربران ایرانی میلیاردها تومان صرف استفاده از بازی‌های آنلاین خارجی کرده باشند ارتباطی با بودجه درنظر گرفته شده برای تولید بازی‌های ایرانی ندارد. این پول کاربران است و آن پول نهادهای مربوطه! همچنین اگر به رقابت و تجارت آزاد اعتقاد داشته باشیم، نباید در همه زمینه‌ها منتظر امدادرسانی از طرف نهادهای دولتی بمانیم. در متن این بیانیه درباره آینده تراوین در ایران گفته شده که «بازی‌های ترجمه شده می‌توانند بعد از گذشت یک زمان تنفس میان مدت (به نفع تولیدکنندگان داخلی) و با رعایت چارچوب‌های تعریف شده به فعالیت خود در ایران ادامه داده و در رقابتی سالم در این عرصه‌ی جدید حضور داشته باشند». پس اگر تنها دلیل فیلتر کردن این بازی، کمک به اقتصاد شرکت‌های داخلی است، در کدام منطقه و با چه استانداردی، نام این کار رقابت سالم گذشته می‌شود؟ بعضی از شرکت‌ها عادت کرده‌اند که در همه زمینه‌ها، با چند نامه نگاری از مسئولین کمک مادی دریافت کنند، در صورتی که کمک مالی، همه چیز نیست. سرویسی که خوب باشد در مدت کوتاهی جای خودش را در دل کاربران باز می‌کند. کما اینکه سایتی مثل بلاگفا با ایده جذاب و رابط کاربری ساده‌اش به‌راحتی به این هدف رسید. این‌روزها حتی اگر همه سرویس‌های ارائه‌دهنده وبلاگ نیز در ایران باز باشند، مطمئنا بلاگفا با اختلاف زیادی دارای بالاترین میزان استفاده خواهد بود. مسئله مهم ارائه یک سرویس با خدمات مورد نیاز کاربران و در برهه زمانی مناسب است.
ضمنا بعضی از دیدگاه‌های این بازیسازان (از جمله دسترسی نداشتن‌شان به ارائه تبلیغ در سایت‌هایی مثل یاهو و گوگل) بیشتر شبیه بهانه‌های غیرقابل توجه است. این‌روزها اکثر وب‌مستر‌ها می‌دانند که به سادگی و با چند ترفند ساده می‌شود از سیستم تبلیغات این سایت‌ها استفاده کرد. در نتیجه شرکت‌های ایرانی هم اگر راه را درست رفته باشند، می‌توانند بازی‌هایشان را تبلیغ کنند و کاربران را به سمت آنها بکشانند.
•••
دلیل این ماجرا هر چه بوده، حالا باید درباره نتایجش حرف زد. همان‌طور که بالاتر گفته شد، تراوین دارای مجوز از بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای با رده‌بندی مناسب برای افراد بالای سه سال است. یعنی محتوایی مناسب برای همه بچه‌ها. با این حساب طبیعی است که خیلی از مخاطبان این سرویس کودکان بوده‌اند و حالا با فیلتر شدن این بازی، (خصوصا اگر برای حساب کاربری‌شان خرج کرده و اصطلاحا «طلای مجازی» خریده باشند) سراغ راه‌هایی برای ادامه دادن آن می‌روند که نتیجه این موضوع چیزی جز آشنایی آنها با روش‌های دور زدن محدودیت‌های اینترنتی نیست. این موضوعی است که واقعا باید درباره‌اش نگران بود. چرا که مطمئنا استفاده کودکان از این ابزارها باعث برداشته شدن فیلتر سایت‌های غیراخلاقی و نامناسب برای آنها نیز می‌شود که ثمرات تخریبی این موضوع برای راه رسیدن به سبک زندگی مورد نظر رهبر معظم انقلاب، به‌مراتب زیان‌بار تر از آثار تخریبی یک بازی اینترنتی خواهد بود که تا مجوز وزارت ارشاد دارد.
این بازی آلمانی که در سال 1383 برای اولین بار روی اینترنت قرار گرفت طرفداران زیادی دارد. روند بازی به این شکل است که بازیکنان کار خود را به عنوان رئیس یک دهکده کوچک شروع می‌کنند و با جنگ، فراهم کردن زیرساخت‌ها یا همکاری با قلمروهای دیگر، قلمرو خود را گسترش می‌دهند.
مبرهن است که سوق دادن کاربران به سمت و سوی استفاده از بازی‌ها و تفریحاتی که سبک زندگی مورد نظر رهبر معظم انقلاب را ترویج می‌کنند، از مهم‌ترین وظایف مسوولان فرهنگی کشور است اما آیا فیلتر کردن یک بازی اینترنتی که تا پیش از این جزو صد سایت پربازدید کاربران ایرانی بود و حتی مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همین کشور را (از دولت کنونی) داشته، به این هدف نزدیک‌مان می‌کند؟ به‌نظرم متاسفانه جواب این سوال منفی است و به عنوان خبرنگار حوزه آی‌سی‌تی دلایلی کوتاه برای توضیح این دیدگاه دارم.
•••
ضمنا بعضی از دیدگاه‌های این بازیسازان (از جمله دسترسی نداشتن‌شان به ارائه تبلیغ در سایت‌هایی مثل یاهو و گوگل) بیشتر شبیه بهانه‌های غیرقابل توجه است. این‌روزها اکثر وب‌مستر‌ها می‌دانند که به سادگی و با چند ترفند ساده می‌شود از سیستم تبلیغات این سایت‌ها استفاده کرد. در نتیجه شرکت‌های ایرانی هم اگر راه را درست رفته باشند، می‌توانند بازی‌هایشان را تبلیغ کنند و کاربران را به سمت آنها بکشانند.
•••
*یادداشتم در شماره پنجم همشهری دیجیتال، 24 دی 1391
